Nadchodzi Dzień Nauczyciela, w Polsce wypadający 14 października. Co roku tego dnia uczniowie okazują sympatię i wdzięczność swoim opiekunom - przygotowując własnoręczne prezenty lub składając się na drobne upominki.

W naszym krótkim tekście przypominamy, skąd jednak wziął się Dzień Nauczyciela i dlaczego obchodzimy go właśnie 14 października oraz prezentujemy subiektywny wybór interesujących nauczycieli i nauczycielek znanych z popkultury.

”Kiedyś to było…”, czyli lekcja historii edukacji polskiej 

Korzenie tego święta sięgają okresu oświecenia. W 1773 roku na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego powołana została Komisja Edukacji Narodowej, pierwszy w Europie organ pełniący funkcję ministerstwa oświaty. Komisja miała zreformować system szkolnictwa na terenie Polski.

Komisja utworzyła nowoczesną jak na ówczesne czasy strukturę organizacyjną systemu oświaty. Tok edukacji podzielono na kilka etapów, rozpoczynając od powszechnych szkół elementarnych, na uczelniach wyższych kończąc. Reforma rozbudowała też program nauczania, który dzisiaj nazwalibyśmy podstawą programową - znalazły się w nim elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, nauka języka ojczystego oraz wychowanie obywatelskie. 


dzien-nauczyciela-2021-kiedy

Podręcznikowa rewolucja

W nowym podejściu do nauczania nie zabrakło też miejsca na niezbędne z dzisiejszej perspektywy, bardzo charakterystyczne dla szkoły elementy jej wyposażenia - podręczniki. Powołano Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, a do jego kompetencji należało opracowywanie i wydawanie podręczników oraz programów szkolnych. 

W edukacji podręczniki były wykorzystywane wcześniej, jednak Towarzystwo miało za zadanie przygotowanie materiałów do nauczania w języku polskim. Do tej pory językiem powszechnie używanym w szkołach była łacina. Przejście na język polski miało ułatwić zdobywanie wiedzy, eliminując obowiązek biegłej komunikacji po łacinie.

Obchodzony 14 października Dzień Nauczyciela, a właściwie Dzień Komisji Edukacji Narodowej, upamiętnia rozpoczęcie rewolucyjnych zmian w polskim systemie oświatowym. 

Międzynarodowy Dzień Nauczyciela 

Od 1995 roku, z inicjatywy UNESCO, na świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Nauczyciela. Jest to 5 października, w rocznicę podpisania „Rekomendacji w sprawie statusu nauczyciela” zainicjowaną właśnie przez UNESCO oraz Międzynarodową Organizację Pracy. 

Nauczyciele i nauczycielki w kulturze 

Relacja między uczniem a mistrzem to bardzo wdzięczny motyw literacki, dlatego też zarówno w szkolnych lekturach, jak i w popularnych powieściach/seriach można znaleźć sporo przykładów lepszych i gorszych nauczycieli. My wymieniamy osoby, które w szczególny sposób zapadły nam w pamięć. 


dzien-nauczyciela-2021


Kadra z Hogwartu 

Literacka seria przygód młodego czarodzieja od lat rozpala wyobraźnię czytelników, a jej popularność - mimo upływu czasu - nie maleje. Nic więc dziwnego, że wielu z nas na myśl o szkole przychodzą zaklęcia, latające miotły i niebezpieczne stworzenia.

Wykładowcy ze Szkoły Magii i Czarodziejstwa to grupa barwnych postaci uciekających od konwencji nawet w ramach magicznego świata. Wśród nich znaleźć można zarówno takie postaci jak Remus Lupin z jego otwartym podejściem do uczniów czy wymagająca, ale sprawiedliwa Minerwa McGonagall, jak i przesiąknięty uprzedzeniami Severusa Snape’a czy Dolores Umbridge, której metody doprowadzają uczniów do rebelii.

Ania Shirley, Muriel Stacy i pan Philips

Różne podejścia do kwestii nauczania mają też nauczyciele prowadzący szkołę w Avonlea, do której uczęszczała Ania Shirley, tytułowa bohaterka „Ani z Zielonego Wzgórza” L. M. Montgomery. Pan Philips to przykład nauczyciela, który wykorzystywał swoją pozycję i budował relację z uczniami i uczennicami w niepokojący sposób.

Gdy Muriel Stacy przejęła jego stanowisko, bardzo szybko zaskarbiła sobie sympatię uczniów, w tym samej Ani. We współczesnej adaptacji serialowej kobieta staje się wręcz jedną z prekursorek myśli feministycznej na kanadyjskiej wsi.

W książkowym oryginale zainspirowana przez nią Ania sama decyduje się podjąć pracę w szkole i staje się nauczycielką niezwykle wrażliwą na świat wewnętrzny swoich podopiecznych.

John Keating i “Nauczyciel z Polski” 

Co łączy jednego z bohaterów “Stowarzyszenia Umarłych Poetów” oraz Jarka Szulskiego, autora autobiograficznego “Nauczyciela z Polski”? Obaj pracują w stosunkowo konserwatywnym środowisku - chociaż reżim z prywatnej, brytyjskiej szkoły dla chłopców oraz standardy edukacji w Polsce to zupełnie różne poziomy.

Obaj współpracują z uczniami na własnych zasadach, często stojących w opozycji do norm i reguł panujących w szkole.

Obaj popełniają błędy, przez jako nauczyciele stają się bliżsi swoim podopiecznym, obaj też spotykają się w związku z tym z krytyką. 

Wszystkim Nauczycielom i Nauczycielkom życzymy wszystkiego dobrego!